30 september: deflatie geen probleem voor Weidmann en 5 andere dingen die je moet weten

De inflatie in de eurozone duikt weer onder het nulpunt. Maar volgens de baas van de Bundesbank is dat geen probleem. Analist Arne Petimezas van beursmakelaar AFS Group praat je bij vanaf de beursvloer in Amsterdam.

1. De eurozone is in september weer in deflatie beland – prijzen daalden met 0,1 procent vergeleken met dezelfde maand een jaar geleden. Het gaat om een eerste schatting voor de inflatie, die Europees statistiekbureau Eurostat woensdag heeft gepubliceerd. In augustus bedroeg de geldontwaarding nog +0,1 procent.

Dat de inflatie onder het nulpunt duikt, is geen probleem voor hardliner Jens Weidmann, de president van de Duitse Bundesbank. Weidmann zei dinsdag in een toespraak dat de Europese Centrale Bank (ECB) het negatieve effect van lage olieprijzen op de inflatie moet negeren en niet de obligatieaankopen moet gaan opvoeren. Voorspellingen van ECB-economen wijzen er namelijk op dat de inflatie op termijn naar de doelstelling van 2 procent stijgt, aldus Weidmann.

Probleem is dat niemand die ECB-voorspellingen vertrouwt, zelfs Weidmanns collega’s in het ECB-bestuur niet. De economen van de ECB hebben nu al jarenlang hun inflatievoorspellingen keer op keer moeten verlagen. In december komen er nieuwe voorspellingen en wéér verlagingen.

Beleggers hebben al lang geleden de hoop in de ECB opgegeven. De in de markt ingeprijsde inflatieverwachtingen wijzen er op dat de centrale bank de komende tien jaar niet aan zijn inflatiedoelstelling zal voldoen. Dat betekent dat beleggers verwachten dat de economie steeds onder zijn potentie zal presteren, waardoor de werkloosheid hoger is dan nodig en lonen van werknemers en winsten van bedrijven onder druk blijven staan.

2. Paniek in Japan woensdag. Uit zwaar teleurstellende cijfers voor de industriële productie blijkt dat de economie in het derde kwartaal waarschijnlijk voor het tweede kwartaal op rij kromp en dus nieuwe recessie belandde. Maar van een echt nieuwe recessie kunnen we eigenlijk niet spreken. Japan zat al in een recessie vanwege de btw-verhogingen van april 2014.

Btw-verhogingen lopen in Japan namelijk altijd slecht af, maar premier Shinzo Abe gokte er op dat vanwege het reusachtig obligatieaankoopprogramma van de Bank of Japan het deze keer anders zou lopen.

Maar Abe gokte mis. De Japanse economie belandde in het tweede kwartaal van 2014 in een recessie waarin de economie met ruim 2 procent kromp. Begin dit jaar was er sprake van een opleving (zie grafiek), maar die opleving was dermate zwak dat de economie niet terug wist te keren op het niveau van vóór de BTW-verhoging. En vanwege de krimp in het derde kwartaal is Abe nog verder van huis. 

(klik voor vergroting)

 

De laatste keer dat Japan de btw verhoogde was in 1997. Toen duurde het meer dan vier jaar voordat de economie terug was op het niveau van vóór de btw-verhoging. Abe gaat waarschijnlijk nog een keer een beroep doen op de centrale bank, die naar verwachting volgende maand het monetaire beleid verder gaat verruimen.

3. Volgens kredietbeoordelaar Standard & Poor’s is Jens Weidmann weer eens een achterhoedegevecht aan het voeren en gaat de ECB op niet al te lange termijn de obligatieaankopen opvoeren. Dat programma zou in principe in september volgend jaar aflopen, waardoor de ECB 1,1 biljoen euro aan obligaties op zijn balans krijgt.

S&P denkt dat de ECB het programma voortzet en uiteindelijk 2,4 biljoen euro aan obligaties op zijn balans krijgt. Ter vergelijking: uitstaande staatsobligaties in de eurozone bedragen 6,8 biljoen euro. Omdat de ECB ook honderden miljarden euro’s aan bankleningen heeft uitstaan kan de balans van de centrale bank opzwellen naar tegen de 50 procent van het bbp. De balans van de Fed is gelijk aan 25 procent van het Amerikaanse bbp.  

4. Volgens The Wall Street Journal lijkt Volkswagen letterlijk door de mazen van de wet heen te komen en strafrechtelijke vervolging in de VS vanwege het emissieschandaal te ontlopen. Dat is een meevaller voor Volkswagen, dat heeft toegegeven dat het bij de software van zo’n 11 miljoen van zijn dieselauto’s doelbewust heeft lopen sjoemelen om de voertuigen goedgekeurd te krijgen in emissietests.

De auto-industrie zorgde er voor dat bij het opstellen van een uit 1970 daterende milieuwet dat zij niet strafrechtelijk kunnen worden vervolgd voor het overtreden van de wet, aldus de zakenkrant. Het Amerikaanse ministerie van Justitie probeert nu te kijken of het Volkswagen op een andere wijze strafrechtelijk kan vervolgen, bijvoorbeeld voor het liegen tegen toezichthouders.

5. Dat was een erg slecht kwartaal voor aandelen. De AEX heeft vergeleken met het slot van 30 juni 11 procent verloren. In dit kwartaal is bovendien de jaarwinst in rook opgegaan. Voor het jaar staat de AEX inmiddels 1 procent in het rood. Als we de 'AEX total return index' nemen, dus inclusief herbelegde dividenden, dan is er nog een jaarwinstje van anderhalf procent.

Begin dit jaar stond de AEX (dus zonder dividenden) vanwege de euforie over Draghi’s obligatieaankopen op een voorlopige jaarwinst van zo’n 20 procent. Wat is er aan de hand? Ten eerste denken beleggers dat de economische opleving in de eurozone als gevolg van de ECB’s verruimingsmaatregelen geen lang leven beschoren zal zijn. Helemaal nu de groei in opkomende landen afkalft (de andere grote zorg van beleggers), want de eurozone is tegenwoordig sterk afhankelijk van de export. Bovendien zijn die opkomende landen voor veel grote Europese bedrijven de kurk geweest waar de winstgevendheid op drijft.

Daarnaast heeft de zwak groeiende wereldeconomie en de harde dollar geleid tot een crash in de commodities-markt. Veel bedrijven die afhankelijk zijn van grondstoffen, van Glencore en ArcelorMittal tot Shell, zijn daardoor sterk in koers afgekomen, met alle gevolgen van dien voor de bredere indexen.

6. Ook op de andere Europese beurzen is het derde kwartaal een ramp geweest. Uitzondering is Milaan, dat een nette 11 procent in het groen staat voor 2015. Beleggers zijn lyrisch over Italië in de veronderstelling dat het land het ergste achter de rug heeft en niet langer de zieke man van Europa is.

En Italianen lijken die mening ook te zijn toegedaan. Dinsdag meldde de Europese Commissie dat het economisch vertrouwen van Italiaanse bedrijven en huishoudens in september letterlijk omhoog schoot en het hoogste niveau in meer dan acht jaar tijd bereikte. Woensdagochtend bleek dat de werkloosheid in juli daalde naar 11,9 procent, het laagste niveau sinds 2013. Daarmee is de werkloosheid sneller aan het dalen dan premier Renzi verwacht, een opsteker gezien de arbeidsmarkthervormingen die hij heeft met veel pijn en moeite heeft doorgevoerd. 

Arne Petimezas is analist bij financiële dienstverlener AFS Group. Deze bijdrage is niet bedoeld als advies tot het doen van individuele beleggingen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl